Olympic Quốc tế Thiên văn học và Vật lý thiên văn (International Olympiad on Astronomy and Astrophysics, viết tắt: IOAA) là kỳ thi được tổ chức thường niên dành cho học sinh trung học. Đây là một trong 12 kì thi về Olympic Khoa học Quốc tế nhằm thúc đẩy sự phát triển của ngành Khoa học nói chung cũng như của lĩnh vực Thiên văn học và Vật lí thiên văn nói riêng. Kì thi IOAA được điều hành bởi một Ủy ban quốc tế với các thành viên được bầu chọn từ các tổ chức từ khắp nơi trên thế giới.

Hằng năm, kì thi thu hút đông đảo hàng trăm học sinh đến từ nhiều quốc gia khác nhau cùng hội tụ để so tài qua 4 bài thi bằng tiếng Anh bao gồm: Bài thi thực hành (gồm 3 phần: thi quan sát Sao trong nhà chiếu hình, thi bản đồ Sao và thi quan sát bầu trời đêm qua kính thiên văn), Bài thi lý thuyết, Bài thi xử lý số liệu và Bài thi đồng đội. IOAA đã trở thành cơ hội để các em học sinh phổ thông thử sức và trải nghiệm cũng như trở thành cầu nối thúc đẩy sự giao lưu văn hóa quốc tế.

Kỳ thi IOAA đầu tiên được tổ chức ở Chiang Mai, Thái Lan vào tháng 11 năm 2007. Tháng 12/2016, đội tuyển Việt Nam lần đầu tiên ghi danh tham dự IOAA và đã đạt được thành tích gồm 1 Huy chương Bạc và 4 giải Khuyến khích. 

Năm 2019 đánh dấu lần thứ tư Việt Nam góp mặt trong kì thi IOAA. 8 thí sinh đại diện Việt Nam đã giành được thành tích xuất sắc với 1 huy chương Vàng, 3 huy chương Bạc, 3 huy chương Đồng và 1 giải Khuyến khích. Thành tích của Đoàn Việt Nam đứng nhất toàn đoàn trong các nước tham dự cuộc thi. Tự hào hơn nữa, cả 8 em thí sinh trong đội tuyển thi IOAA đều là học sinh Trường THPT Chuyên Hà Nội - Amsterdam.

PV: Trần Kiều Anh - Sử 17-20